“ANG ANAK NA KAILANMAN WALA SA LARAWAN — PERO SIYA ANG NAGLIGTAS SA BUHAY KO SA ARAW NG KASAL KO.”
ANG ARAW NG KASAL KO NA DAPAT PINAKAMASAYA — PERO HINDI KO MAKAAYAW ANG KABOG SA DUGHAN KO
Ako si Mira, 26.
Sa wakas, kasal ko na.
Naka-white gown, full makeup, grand hotel, limpak-limpak ang bisita.
Ang lalaki pakaslan ko?
Si Adrian, anak ng bilyonaryo.
Mayaman.
Puti.
Malinis.
Perfect.
Pero sa isip ko…
may isa ka-room sa akong kasingkasing nga dili gyud ma-open:
ang larawan nga walay nawong:
ang AMA nga WALA KAAYO NAKAILA NAKO.
Walay taw nagsulti bahin niya.
Walay picture sa balay.
Walay pangutana allowed.
Ang mama ko sige lang og ingon:
“Mira, ayaw na na hilabti.
Wala na ang ama nimo.”
Pero dili ko katuo.
Lain-lain ang version niyang istorya.
Ug sa sulod 20 ka tuig,
dili gyud mawala ang pangutana sa akong dughan:
“Ngano wala siya?”
ANG BISITANG TAWO NGA WALA SA LISTA
Sa kasal, atbang sa red carpet,
nagbarug usa ka lalaki—
naka-itom nga coat, matanda, gisul-ob ang tawag nga kasakit sa mata.
Wala koy kaila niya.
Pero pagtan-aw niya nako…
murag nagtan-aw siya sa multo.
Ang mata niya namilitluha.
Pagduol nako sa altar,
nisulod siya sa aisle, nasilaw tanan bisita.
Ang security mi-approach.
“Sir, bawal ka diri.”
Ni-angat niya kamot niya,
trembling.
Ug iyang gi-istorya ug tingog nga halos mo-give up:
“Mira… anak… patawad.”
Ni-untat akong kalibutan.
Ni-blangko akong utok.
ANAK?
NGANO SIYA KAHIBALO SA AKONG NGALAN?
KINSI KA?
ANG KASINGKASING NGA MISUPAK SA KASAL
Ang mama ko mitindog,
puti iyang nawong, murag madagma.
“Ramon!
Unsa imong gibuhat dinhi!?”
RAMON.
Ang pangalan sa lalaki nga wala ko kaila.
Nagtan-aw siya nako,
murag nakakita og adlaw sa loob ng bagyo.
“Mira…
anak ko…
gisalikway ko nimo 20 ka tuig…
dili tungod kay wala tika love.”
Nihupaw ang hangin sa simbahan.
Mga bisita nisiyagit,
amitan.
Adrian, akong groom, nangngisi ug gamay—
pero dili happy smile…
nganong murag sarcastic?
Ramon nagpadayon:
“Mira…
gipangawat ka gikan sa akoa.”
Ni-snap ang mama:
“HUNONG!
Gahimo-himo ka!”
Pero ang lalaki—
nikuwa og lumang pulseras gikan sa bulsa.
Pulseras nga nahisama EXACT sa pulseras nga akong gi-dala sukad pagkabata.
Ang pulseras nga ingon ni mama:
“Gikan na sa tindahan.
Dili importante.”
Pero sa ilawom,
naay naka-ukit:
MIRA
(2 months old)
Ug sa likod:
“Para sa akong anak – Papa.”
Ni-tras ako.
Ni-kurog akong tuhod.
ANG KATIUNAN SA KAAYO – ANG KAMATUORAN NGA GIKAWAT ANG AKONG KINABUHI
Ramon:
“Anak…
wala ko nibiya.
Gikuha ka sa imong mama sa akoa tungod kay pobre ko.
Giingnan ko nga dili ko angayan para sa imong future.”
Mama:
“GAPAS KA RAMON!
MAGLUYA KA LANG SA IYO!”
Ramon:
“UG IKAW?
Nakaya nimo huwat nga wala siya’y father figure?
Nakaya nimo ipailaila siya sa lalaking minahal niya?”
Ang tanan bisita nanghilom.
Ang groom naminaw.
Pero wala pa diay nahuman.
Ramon:
“Mira…
gusto lang ko mo-sulti:
wala ko nibiya nimo…
nakig-away ko para nimo sulod 10 ka tuig.
Ug karon ra ko naka-ikyas gikan sa ospital.
Gusto lang ko makakita nimo…
usa ra ka beses…”
OSPIDAL?
IKYAS?
Niyatras ko.
“Papa…
unsa imong pasabot nga ‘ikyas’?”
Ramon nagtan-aw sa ako—
kalma pero naghilak:
“Anak…
terminal akong sakit.
2 weeks nalang ang hatag sa doctors.
Gusto lang ko mo-kita nimo…
sa imong pinakahappy nga adlaw.”
Naghugno akong kalibutan.
ANG TINUOD NGA NAWALA SA 20 KA TUIG — ANG AMA NGA WAY KAPALIT
Ramon niluhod sa akong tiilan.
Ang mama ko misulay ug kuha nako, pero nisayaw ko palayo.
Ramon:
“Dili ko mangayo nimo bisan unsa.
Hawa ko dayon kung gusto nimo.
Gusto lang ko mo-sulti:
ANAK, PROUD KAAYO KO NIMO.”
Ni-exhale ko nga murag nahugno ang akong baga.
Paglingi nako sa groom ko, si Adrian…
unsay nakita nako?
WALA SIYA YAYO.
WALA SIYA CARE.
DILI SIYA NIBISITA.
WALA SIYA KASABOT SA KASAKIT NGA HILOM NGA NAGLUTAW DIRI.
Ang groom ko miingon:
“Mira, pabalika na ang tigulang.
Let’s finish the wedding, pwede?”
TIGULANG.
MI-PUTOL.
MI-SUNOG.
MI-SUMPA.
NITABOK AKONG LATI SA BUONG BUHAY KO.
ANG PAGDESISYON NGA NAGHUBO SA TANAN — ANONG MAS IMPORTANTE, ANG WEDDING O ANG BLOOD?
Gitutokan ko ang groom ko.
Gitawag ko ang akong mama.
Gitutokan nako si Ramon.
Ug akong gisulti:
“Papa…
salamat sa pagbalik.
Ug dili ko mopadayon sa kasal.”
Gisuggot ni Adrian ang silya:
“YOU’RE CHOOSING HIM?
A MAN YOU JUST MET!?”
Gisulti nako ang pinaka-importante nga words nga nigawas gikan sa baba nako:
“Naa koy makita sa iyang mata nga wala sa imong mata.”
“KASAKIT.
KAMATUORAN.
UG GUGMA.”
Nagambiguo ang mga tao.
Gikuha nako ang bouquet.
Gipasa nako kang Adrian.
“Goodbye.”
EPILOGO — ANG KASAL NGA WALA GIHIMO NGA MAOY USA KA BAG-ONG KINABUHI NGA MAS LAMI PA
Gipahuway nako si papa sa wheelchair.
Gikuha nako iyang kamot.
“Pa… daghan ta’g panahon nga wala, pero karon?
Ako ang imong anak.”
Nanghilak siya.
“Pasaylo-a ko, anak.”
Ug gisulti nako:
“Dili ka nibiya.
Gipangawat ko nimo.
Ug karon…
nakabalik ko nimo.”
Ang kasal wala madayon.
Ang groom nawala.
Ang mama ko hilom kaayo.
Pero ako?
Naay AMA.
Naay KALAG NGA NAKITA NAKO UG BALIK.
Ug sa tibuok kinabuhi ko…
finally:
Kumpleto ko.
